Tội phạm trên không gian mạng (Cybercrime) là các hành vi phạm tội được thực hiện thông qua các công nghệ số và Internet, tội phạm này có thể xảy ra ở nhiều hình thức khác nhau, từ tấn công mạng, lừa đảo trực tuyến, đánh cắp thông tin cá nhân, đến các hành vi gây hại cho hệ thống và cơ sở hạ tầng mạng…tội phạm xảy ra không chỉ gây thiệt hại về tài sản chính mà còn đe dọa đến an ninh quốc gia, xâm phạm trật tự an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của người dân trong toàn xã hội..

Trong bối cảnh, tình hình cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang phát triển như vũ bão, công nghệ thông tin, công nghệ số, mạng Internet, mạng xã hội đã phủ sóng hầu hết các lĩnh vực của đời sống kinh tế-xã hội thì tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng cũng phát triển mạnh với nhiều hình thức, phương thức, thủ đoạn tinh vi, phức tạp, nguy hiểm, trong đó tập trung vào một số loại phổ biến như 

(1) Tấn công mạng (Hacking), là biện pháp những kẻ tấn công xâm nhập vào hệ thống máy tính, hệ thống mạng để đánh cắp dữ liệu hoặc gây thiệt hại cho hệ thống 

(2) Lừa đảo trực tuyến (Phishing), là hình thức tội phạm sử dụng thủ đoạn lừa đảo bằng cách giả mạo các tổ chức, cá nhân hoặc các hình thức, biện pháp rất đa dạng khác để chiếm đoạt thông tin cá nhân, tài chính, tài sản của người dùng…

(3) Mã độc (Malware), là hình thức tội phạm sử dụng các chương trình, phần mềm độc hại như virus, ransomware, trojan nhằm làm hỏng hoặc chiếm quyền kiểm soát thiết bị của người dùng 

(4) Trộm cắp tài khoản trực tuyến, tội phạm thực hiện việc trộm cắp mật khẩu tài khoản ngân hàng, email, mạng xã hội… để thực hiện hành vi trộm cắp hoặc lừa đảo...

(5) Tấn công từ chối dịch vụ (Ddos), là việc tội phạm thực hiện việc tấn công gây tắc nghẽn hệ thống mạng hoặc dịch vụ trực tuyến để làm gián đoạn hoạt động của các tổ chức cá nhân...

Để đấu tranh có hiệu quả với tội phạm công nghệ cao, Công an Nghệ An đã triển khai nhiều giải pháp cụ thể, sáng tạo

Trước tình hình trên, Công an tỉnh Lào Cai khuyến cáo người dân thực hiện tốt 10 biện pháp để phòng tránh tội phạm và vi phạm pháp luật trên không gian mạng trên không gian mạng:

Một là, bảo vệ thông tin cá nhân: Không công khai các thông tin như ngày tháng năm sinh, số CMND, CCCD, số điện thoại, số tài khoản ngân hàng… lên mạng xã hội để tránh bị các đối tượng lợi dụng khai thác, sử dụng vào mục đích lừa đảo, cần chọn lọc thông tin trước khi chia sẻ công khai lên mạng xã hội.

Hai là, kiểm tra và cập nhật: Thường xuyên kiểm tra và cập nhật các tính năng bảo mật, quyền riêng tư trên các tài khoản ngân hàng, tài khoản mạng xã hội và cần bảo mật tuyệt đối thông tin các tài khoản trên, bao gồm: tên đăng nhập, mật khẩu, mã xác thực (OTP) hoặc số thẻ tín dụng… không cung cấp cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào khi chưa xác định được danh tính.

Công an Nghệ An đấu tranh chuyên án bắt 50 đối tượng sử dụng công nghệ cao, giả danh cán bộ tư pháp để lừa đảo chiếm đoạt tài sản của người dân Việt Nam với số tiền hơn 500 tỷ đồng

Ba là, cẩn trọng xác minh: Đối với các tin nhắn qua mạng xã hội vay tiền cần trực tiếp gọi điện thoại để xác nhận kỹ thông tin trước khi chuyển tiền.

Bốn là, tìm hiểu kỹ thông tin khi kết bạn: Tìm hiểu kỹ thông tin khi kết bạn với những người lạ trên mạng xã hội, đặc biệt là những người hứa hẹn cho, tặng số tiền, tài sản lớn hoặc quà có giá trị lớn.

Năm là, trình báo tại cơ quan Công an nơi gần nhất: Khi nhận được cuộc gọi tự xưng là cán bộ các cơ quan Nhà nước, đặc biệt là lực lượng Công an để thông báo, đe dọa mình có liên quan đến vụ án, vụ việc, cần liên lạc ngay với cơ quan Công an nơi gần nhất để trình bảo.

Sáu là, cẩn trọng khi thực hiện các giao dịch: Không truy cập các đường link trong tin nhắn hay Email lạ không rõ nguồn gốc, không thực hiện giao dịch theo yêu cầu của các đối tượng lạ khi nhận được điện thoại, tin nhắn có nội dung liên quan đến giao dịch ngân hàng. Không cung cấp thông tin cá nhân, mã OTP, số tài khoản ngân hàng…

Bảy là, cẩn trọng trước lời mời chào hấp dẫn: Không nên nghe và làm theo những lời hướng dẫn, giới thiệu, dụ dỗ làm theo các cách thức làm việc nhẹ nhàng, kiếm tiền dễ dàng… Đặc biệt không nghe theo lời các đối tượng chuyển tiền vào tài khoản chỉ định. Cảnh giác trước các thông tin thông báo nhận thưởng qua mạng, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền để nhận thưởng.

Tám là, cẩn trọng khi cài ứng dụng, phần mềm: Không cài đặt trên điện thoại, máy tính các ứng dụng chưa được xác thực. Khi phát hiện SIM điện thoại bị vô hiệu hóa, cần liên hệ ngay nhà mạng để yêu cầu hỗ trợ, xác minh. Nếu bị mất điện thoại, cần nhanh chóng báo cho nhà mạng để khóa SIM kịp thời.

Chín là, quản lý đăng ký tài khoản ngân hàng: Không mở, cho thuê, bán tài khoản ngân hàng cho người khác. Khi phát hiện đối tượng có hành vi mua bán, cho thuê tài khoản ngân hàng cần báo ngay cho cơ quan Công an nơi gần nhất.

Mười là, cẩn trọng đối với các website, ứng dụng giả mạo: Tuyệt đối không truy cập website, ứng dụng trong tin nhắn nhận được, trang web có nội dung không rõ ràng, giả mạo dịch vụ chuyển tiền quốc tế, trang web ngân hàng…

Ngọc Hà (tổng hợp)