Trong thời đại công nghệ 4.0, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào mọi lĩnh vực của đời sống đang trở thành một xu hướng tất yếu, trong đó có giám định kỹ thuật số điện tử. Đây là một lĩnh vực đòi hỏi sự sáng tạo, đổi mới không ngừng để đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao của xã hội hiện đại. Tuổi trẻ, với sức trẻ, sự nhạy bén và tinh thần ham học hỏi, đóng vai trò chủ chốt trong việc dẫn dắt các xu hướng mới, mang lại những đột phá trong ứng dụng khoa học kỹ thuật vào giám định kỹ thuật số điện tử, đặc biệt trong công tác của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Lào Cai.

Giám định kỹ thuật số điện tử tại Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh

Tầm quan trọng của giám định kỹ thuật số - điện tử

Giám định kỹ thuật số điện tử là quá trình kiểm tra, phân tích và đánh giá các hệ thống, thiết bị điện tử để đảm bảo chất lượng, độ an toàn và hiệu suất hoạt động của chúng. Ngày nay, với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, giám định kỹ thuật số đóng vai trò quan trọng không chỉ trong các lĩnh vực dân sự mà còn trong các hoạt động bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Trong công tác bảo vệ an ninh, trật tự, giám định kỹ thuật số điện tử đã trở thành công cụ đắc lực của lực lượng kỹ thuật hình sự. Nó giúp phát hiện, thu thập và phân tích các bằng chứng điện tử, từ đó phục vụ cho công tác điều tra và phá án. Các hoạt động phạm tội ngày nay không chỉ giới hạn ở thế giới thực mà còn lan rộng ra thế giới ảo, qua các thiết bị điện tử và mạng internet. Việc giám định kỹ thuật số - điện tử giúp các cơ quan chức năng theo dõi, truy vết tội phạm và xử lý chúng một cách hiệu quả hơn.

Vai trò của tuổi trẻ trong sáng tạo và đổi mới

Tuổi trẻ là lực lượng có khả năng thích nghi nhanh chóng với những xu hướng công nghệ mới, họ không chỉ tiếp cận mà còn sáng tạo ra những phương pháp, công nghệ mới trong giám định kỹ thuật số. Lực lượng kỹ thuật hình sự đã và đang ứng dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (Machine Learning), và dữ liệu lớn (Big Data) vào phân tích và phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến thiết bị điện tử và không gian mạng.

Ví dụ, trong các vụ án liên quan đến tội phạm công nghệ cao như lừa đảo qua mạng, tấn công mạng hay xâm nhập trái phép vào hệ thống máy tính, việc sử dụng công cụ kỹ thuật số giúp các chuyên gia kỹ thuật hình sự có thể nhanh chóng truy tìm dấu vết số. Với sự hỗ trợ của công nghệ, họ có thể phục hồi dữ liệu đã bị xóa, mã hóa hay ẩn giấu, từ đó đưa ra các bằng chứng rõ ràng phục vụ công tác điều tra.

Một thành tựu đáng chú ý là việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào nhận dạng khuôn mặt, giọng nói hay thậm chí là hành vi, giúp lực lượng có thể xác định danh tính của đối tượng nghi phạm nhanh hơn và chính xác hơn. Ngoài ra, các công nghệ tiên tiến như cảm biến, blockchain cũng đang dần được áp dụng vào công tác bảo mật dữ liệu và bảo vệ thông tin, giúp tăng cường khả năng ngăn chặn và phát hiện tội phạm mạng.

Vai trò công tác giám định kỹ thuật số - điện tử của lực lượng kỹ thuật hình sự

Công tác giám định kỹ thuật số - điện tử của lực lượng kỹ thuật hình sự là một phần quan trọng trong hoạt động điều tra, đấu tranh phòng chống tội phạm, đặc biệt là tội phạm công nghệ cao. Với sự phát triển của các thiết bị điện tử và internet, phạm vi của các hoạt động tội phạm cũng đã thay đổi. Từ các vụ gian lận qua mạng, trộm cắp thông tin cá nhân, tấn công mạng cho đến các hoạt động lừa đảo tài chính, tội phạm ngày càng trở nên tinh vi và phức tạp hơn.

Lực lượng kỹ thuật hình sự không chỉ đối phó với các loại tội phạm truyền thống, mà còn phải đối mặt với tội phạm công nghệ cao sử dụng công nghệ để che giấu danh tính và hoạt động của mình. Chính vì vậy, giám định kỹ thuật số đóng vai trò thiết yếu trong việc phân tích và thu thập các bằng chứng số liên quan đến tội phạm. Điều này bao gồm việc khôi phục dữ liệu từ máy tính, điện thoại di động, thiết bị lưu trữ và các thiết bị số khác; phân tích mã độc; phát hiện và truy vết hành vi tấn công mạng; và điều tra các vụ việc liên quan đến thông tin bí mật và dữ liệu nhạy cảm.

Tổ giám định Kỹ thuật số và điện tử của phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Lào Cai được thành lập từ năm 2022 đến nay, gồm 02 Giám định viên và 01 trợ lý giám định. Tổ đã thực hiện 123 Trưng cầu giám định của Cơ quan điều tra các cấp, hơn 1000 thiết bị điện tử: ổ cứng, thẻ nhớ, điện thoại, video,… Đặc biệt năm 2024 đã thực hiện 67 trưng cầu giám định vụ việc với 670 thiết bị điện tử. Kết quả giám định Kỹ thuật số và điện tử đã góp phần quan trọng vào công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm công nghệ cao. Điều này cho thấy công tác giám định Kỹ thuật số và điện tử ngày càng khẳng định tầm quan trọng trong việc truy tìm chứng cứ phục vụ công tác điều tra xử lý tội phạm.

Những thách thức và cơ hội

Việc áp dụng các công nghệ mới trong giám định kỹ thuật số điện tử đặt ra không ít thách thức. Các thiết bị và hệ thống số ngày càng phức tạp, cùng với sự phát triển nhanh chóng của tội phạm mạng, tạo ra áp lực lớn cho lực lượng kỹ thuật hình sự và các chuyên gia kỹ thuật số. Việc thiếu nguồn lực tài chính, công nghệ, và kinh nghiệm thực tế trong một số trường hợp là những rào cản mà các kỹ sư trẻ và các chuyên gia phải đối mặt.

Tuy nhiên, chính những thách thức này cũng mang lại cơ hội cho tuổi trẻ. Sự sáng tạo và đổi mới là yếu tố then chốt giúp các kỹ sư trẻ tạo ra các giải pháp hiệu quả hơn, nhanh hơn và an toàn hơn. Các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp cũng cần tạo điều kiện để thế hệ trẻ phát triển qua các chương trình đào tạo, hỗ trợ nghiên cứu, và cung cấp các cơ hội thực tiễn để phát triển kỹ năng.

Sáng tạo trong việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào giám định kỹ thuật số điện tử là một yêu cầu cấp thiết của thời đại, đặc biệt trong công tác điều tra và đấu tranh phòng, chống tội phạm của lực lượng kỹ thuật hình sự. Tuổi trẻ, với sự nhạy bén và khả năng nắm bắt công nghệ, là lực lượng quan trọng góp phần đưa ra những sáng kiến đột phá trong lĩnh vực này. Mặc dù còn đối mặt với nhiều thách thức, nhưng với lòng nhiệt huyết, sự đam mê và khả năng sáng tạo, tuổi trẻ sẽ tiếp tục đóng góp tích cực vào việc xây dựng một hệ thống giám định kỹ thuật số hiệu quả và an toàn hơn cho tương lai.

Nhật Khánh - Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh